Oog in oog met een sprookjesdier

Vanuit haar glazen kistje kijkt ze me met nietsziende glazen ogen triestig aan. Als een gevederde Assepoester die na 170 jaar nog steeds vergeefs op haar prins wacht. Ik bekijk haar met gemengde gevoelens. Ik heb een brok in mijn keel bij het zien van dit triestige sprookjesdier, maar aan de andere kant ook een triomfgevoel.
Ladies and gentlemen; we've got him!

Eindelijk is het dan gelukt. Zoals gezegd in een vorige blog was mijn eerste poging om de reuzenalk te zien zondag niets uitgelopen, vanwege de afwezigheid van il dottore curatore. Haar toestemming was nodig om het depot te bezoeken. Inmiddels meen ik een beetje te begrijpen hoe het in Italië werkt. Als gewone sterveling kom je op dit soort locaties niet binnen, dus had ik me vanmorgen goed voorbereid op de ontmoeting met deze halfgod: jasje aan, luchtje op, visitekaartjes mee. Helemaal als academicus op pad. Dress to impress.

En het werkte. Nadat ik schandalig lang had zitten wachten terwijl ze nog aan de telefoon hing (een beginnersfout: ik had mezelf niet telefonisch aangekondigd, omdat ik had verwacht dat de suppoost zou doorgeven dat ik kwam) en me verontschuldigd had voor het onverwacht binnenvallen, kostte het opmerkelijk weinig moeite om de reuzenalk te zien. Ze scheen het zelfs leuk te vinden dat iemand belangstelling had voor 'haar' vogel. Ik mocht met il dottore curatore naar de kelder om het heilige der heilige, het deposite segretto te bezoeken. Daar, in de klimaatgestuurde vergrendelde kast met uitgestorven en zeldzame vogels, was het eindelijk zo ver...

Wat een bijzondere vogel. Een majestueuze niet-vliegende vogel met een ontroerend-vriendelijke kop. Een elegante zwemmer die er geen moeite mee had om de noordelijke Atlantische oceaan tijdens de ijskoude wintermaanden te doorkruisen. Weerbarstig en kwetsbaar tegelijk. Het soort dier waar mythen omheen ontstaan.Il dottore curatore stond me toe om enkele foto's te maken (without the flash, eh?), dus hierboven een compilatie. Klik op de foto's om ze in het groot te zien.

Ik heb in een grijs verleden de reuzenalk in Leiden wel eens gezien, maar deze vogel is veel mooier. Bijna alsof ie gisteren is opgezet. Het geheim van dit exemplaar (wat een oneerbiedige manier van omschrijven!) is dat ze in de jaren zeventig van de negentiende eeuw cadeau is gedaan aan de Italiaanse koning. Bij die gelegenheid is ze opnieuw opgezet op de beste manier die toen beschikbaar was. Overigens was de vogel op dat moment al zo'n veertig jaar dood: waarschijnlijk is ze ergens rond 1835 in de buurt van IJsland gevangen, toen de laatste exemplaren van deze toen al legendarische vogels door professionele verzamelaars doodgeknuppeld werden om ze voor veel geld te kunnen verkopen aan rijke 'vogelliefhebbers'. Zeker nadat bekend was geworden dat het dier echt was uitgestorven onstond er in de late negentiende eeuw een ware reuzenalk-gekte in de Westerse wereld. In die tijd was een opgezette reuzenalk een hooggewaardeerd en peperduur cadeau.

En toen moest de reuzenalk helaas weer terug de kast in van il dottore curatore...

De reuzenalk (pinguinus impennis) is overigens de naamgever van de bekende zuidelijke pinguins. Spanjaarden en Kelten noemden de reuzenalk pingüinos of pen wyn (witkop), naar de witte kop die het dier had in de wintermaanden. Toen ontdekkingsreizigers de zuidelijke pinguins ontdekten vernoemden ze deze vogels naar hun noordelijke tegenvoeter.

De zuidelijke pinguins zijn overigens niet verwant aan de reuzenalk. Dat is duidelijk te zien aan de foto hierboven: de snavel en vooral de zwemvleugels zijn heel anders. Ze lijken echter op elkaar doordat ze als zwemvogels min of meer op dezelfde manier leefden.

Al is de reuzenalk uitgestorven, zijn kleine (wel-vliegende) neefjes bestaan nog steeds: Hier Co met de rest van de alkenfamilie: op de onderste plank de koddige papegaaiduiker en op de middelste plank een zeekoet en de alk, die in een andere, betere, wereld waarschijnlijk de kleine alk genoemd zou zijn...