Unseen academic wisdom (19)

“Cats gravitate to kitchens like rocks gravitate to gravity.”

Gelukkige Griezel

Tijdens Ka's bezoek aan Oxford ging Griezel uit logeren. Voor het eerst. Onze grijze huismus houdt niet van verandering en al helemaal niet van reizen, maar deze keer was er niet aan te ontkomen: Het Olsterstel, z'n vaste 'oppas' was mee naar Oxford en dus ging Griezel naar een dierenpension. We waren erg benieuwd hoe dat zou bevallen: hoe zou hij terugkomen, vermagerd en gestresst? Zou hij nadien weer maanden in de kast zitten? Gelukkig viel het erg mee: hij heeft het redelijk gered en gedraagt zich thuis ook normaal. Met één uitzondering: hij is niet meer bij Ka weg te slaan.

Alsof hij de schade van een week afwezigheid wil inhalen, moet en zal hij constant door Ka geknuffeld worden. Daarvoor plooit Griezel zich in honderden verleidelijke standen. Ook als Ka achter de computer aan het werk is en ook als ze aan het skypen is met Co.

Met als gevolg dat Co regelmatig onbegrijpelijke, maar vast lief bedoelde katchat-berichtjes krijgt, zoals "dgknrjvvvvvvvvv".

Unseen academic wisdom (20)

"I read anything that’s going to be interesting. But you don’t know what it is until you’ve read it. Somewhere in a book on the history of false teeth there’ll be the making of a novel.”

Unseen academic wisdom (21)

"Goodness is about what you do. Not who you pray to.”

Unseen academic wisdom (28-22)

“Look, that's why there's rules, understand? So that you think before you break 'em.”

Afgelopen week waren Ka en Co samen in Oxford en was er geen tijd om te bloggen. Vanaf vandaag pakken we het weer op.

Back in the suit

Het was vanavond weer bijeenkomst van the Blackfriars Wine Society. Mooie gelegenheid voor Co om zich weer even in het nette pak te huizen. Tussen haakjes: de foto is vooraf gemaakt. De rode oogjes zijn helaas niet van de drank, maar van een zware verkoudheid.

Unseen academic wisdom (29)

“People aren't just people, they are people surrounded by circumstances.”

Unseen academic wisdom (30)

“Everything’s a bit scruffy, but such a wonderful day that you have to be glad to be born and don’t even mind other people having been born either.”

Ongeacht het weer is het vandaag een prachtige dag, want Ka is op weg naar Oxford!

Natuur als kunst

Ik vind het een heel ontroerend plaatje. Natuur geeft vaak demooiste kunstafbeeldingen. Als je meer wilt weten klik dan hier door.

Unseen academic wisdom (31)

"What're quantum mechanics?"
"I don't know. People who repair quantums, I suppose.”

Cider land

Wat Co zich nooit gerealiseerd had voordat hij naar Oxford kwam, is dat Engeland niet alleen een bierland (pardon ale-land) is, maar ook een cider-land. Net als in Frankrijk kun je de alcoholische appeldrank (een enkele keer perendrank) hier echt overal krijgen. Wat opvalt is dat Engelse cider veel sterker is dan Franse: vaak 7 of 8%, veel sterker dus dan Engels ale. Ook valt het enorme aantal merken op. Een beetje pub heeft meerdere ciders op de tap en elke supermarkt heeft een breed assortiment, van goedkope plastic megaflessen tot exclusieve varianten van de geliefde fruitnat.Hoewel, fuitnat... Eén merk maakt reclame dat het 'cider met fruit' is. Als dat bijzonder is, waarvan zijn de rest van de ciders dan gemaakt?

Unseen academic wisdom (32)

“When people say "clearly" something that means there's a huge crack in their argument and they know things aren't clear at all.”

Unseen academic wisdom (33)

“Fear is strange soil. Mainly it grows obedience like corn, which grows in rows and makes weeding easy. But sometimes it grows the potatoes of defiance, which flourish underground.”

Tussendoortje

Misschien heeft u het al gemerkt: het aantal blogjes op deze blog begint de laatste dagen terug te lopen. Co heeft het druk. Bezoekt niet alleen lectures en seminars, maar zit vooral de hele dag en avond in de bibliotheek te werken om teksten af te krijgen. Tot voor kort ging hij dagelijks eten bij zijn college, maar zelfs dat schiet er tegenwoordig bij in. Gelukkig heeft hij een alternatief gevonden: om de hoek van de bibliotheek zit een hele aardige noedelbar. Een soort direct klaar wokrestaurant: Goedkoop, voedzaam, redelijk gezond en heel snel op tafel. En daarna vol nieuwe energie weer aan de slag.

Unseen academic wisdom (34)

“The thing about late-night cookery was that it made sense at the time. It always had some logic behind it. It just wasn’t the kind of logic you’d use around midday.”

De wijnman

Vanmorgen kwam Co deze man tegen bij de ingang van Brasenose. Bij navraag bleek het te gaan om een speciale levering wijn in verband met Valentijnsdag morgen. Normaal komt hij 'slechts' drie keer per week met zijn steekkarretje bij het college... Als u bedenkt dat dit alleen wijn is en dat er ook nog (veel) bier en andere dranken weg wordt gewerkt tijdens Formal dinners, in de collegebar en bij het natafelen van de professoren en fellows, dan heeft u een beetje een beeld wat er aan alcohol gedronken wordt in het gemiddelde Oxfordse college. Zoals uit bovenstaande foto blijkt, weten de locale winkeliers dat ook. Het is misschien niet te veel gezegd dat een succesvolle wetenschappelijke carrière in Oxford gebouwd is op vier A's: Aanleg, Ambitie, Arrogantie en Alcohol.

Da's misschien wel erg negatief. Laten we er vijf A's van maken, want de meeste Oxfordse academici die ik ken zijn beslist Aangenaam gezelschap. Ook zonder alcohol.

Unseen academic wisdom (35)

“Inside every lump of coal there's a diamond waiting to get out.”

Nachtfoto

Nacht in Oxford, gezien vanuit 'mijn' raam.

Unseen academic wisdom (36)

"Building a temple didn't mean you believed in gods, it just meant you believed in architecture.”

Unseen academic wisdom (37)

“They say that there can never be two snowflakes that are exactly alike, but has anyone checked lately?”

Sneeuw in Oxford

Nadat Co de vorige sneeuwbui had gemist, was het gisteravond wel raak: het sneeuwde in Oxford. Om te voorkomen dat weer alles weg was maakte hij snel een paar foto's.Dit is z'n tijdelijke straatje in de avondsneeuw.Toen vanmorgen de gordijnen open gingen lag het er gelukkig nog.

Unseen academic wisdom (38)

“the phrase 'Someone ought to do something' was not, by itself, a helpful one. People who used it never added the rider 'and that someone is me'.”

Geruststellende gedachte

Volgens Marike is Oxford een soort andere quantumdimensie: het is een academische wereld die half buiten de werkelijkheid lijkt te staan. Nu die onzekerheid eenmaal geïntroduceerd is, is het voor Co een geruststellende gedachte dat ze ook in Oxford bezig zijn met dezelfde problemen als in de Koekstad. Opgelost door mensen in oranje hesjes die stevig met beide benen op de grond staan. Geeft toch een vertrouwd gevoel.

Unseen academic wisdom (39)

“In ancient times cats were worshipped as gods; they have not forgotten this.”

Natuurlijk Jugendstil

Unseen academic wisdom (40)

“He was determined to discover the underlying logic behind the universe.
Which was going to be hard, because there wasn't one.”

De wonderlijke zoektocht naar donkere materie

Afgelopen week was Co's collega Marike op bezoek in Oxford. Marike was gelijk met Co in Rome en ze delen een behoefte om de wereld te verkennen en te begrijpen. Ook buiten hun eigen onderzoeksterrein. Zo kwam het dat een oud historicus en een archeoloog samen in het Lecture Theatre van de Oxfordse afdeling natuurwetenschappen terecht kwamen om te luisteren naar een lezing van een professor van de CERN die zich bezig houdt met de detecteren van 'dark matter', donkere materie, een vorm van materie die essentieel is voor het functioneren van het heelal maar nog nooit is waargenomen.

Uit populair-wetenschappelijke tijdschriften kregen Co en Marike de indruk dat dit ongrijpbare materiaal gezocht wordt door een vat vol detectiemateriaal neer te zetten en dan domweg te wachten of er een miniscuul lichtflitsje optreedt van een donker materiedeeltje dat botst op een normale atoom. Zo'n beeld is natuurlijk veel te naïef en daarom waren Co en Marike zo blij om bij een bijeenkomst te mogen zijn van 's werelds knapste koppen die zouden laten zien hoe het werkelijk ging met het detecteren van donkere materie.

Helaas viel dat een beetje tegen: het bleek vooral een kwestie te zijn van het bouwen van een vat vol detectiemateriaal en dan domweg afwachten of er een miniscuul lichtflitsje optreedt. Gebeurt dat, dan vraag je subsidie aan voor een groter vat om die waarneming te bevestigen (als het niet gebeurt vraag je overigens ook subsidie aan voor een groter vat: dan was je detectievat blijkbaar niet groot genoeg voor een waarneming). Mocht je het geluk hebben dat je waarneming zich herhaalt, dan ga je vervolgens met al die knappe koppen bij elkaar zitten om te bedenken wat je nou eigenlijk gezien hebt... Kortom, ook in de quantumfysica handelen mensen gewoon als mensen: volgens trial and error. Ergens is dat wel een geruststellende gedachte.

Minder geruststellend is dat geen van de aanwezige fysici de grondslag onder dit onderzoek in twijfel leek te trekken. Hoewel we eigenlijk niets weten over donkere materie en de energietegenhanger ervan, donkere energie, menen natuurkundigen het toch nodig te hebben om het heelal om ons heen te verklaren. Volgens Einstein heeft alle materie, sterren, planeten en zelfs mensen, zwaartekracht. Die zwaartekracht is afhankelijk van de massa van elk 'voorwerp' (zie hier voor uitleg over zwaartekracht). In theorie bepaalt de wisselwerking van zwaartekracht tussen planeten, sterren en melkwegstelsels hoe ons heelal er uit ziet. Het probleem is echter dat, voor zover we kunnen zien, alle sterren en nevels bij elkaar te weinig massa hebben om de vorm van het heelal te kunnen verklaren. De totale massa moet ongeveer 6,5 keer zo groot moeten zijn dan dat van alle waarneembare sterren enzovoort bij elkaar. Dit wordt verklaard door er vanuit te gaan dat de rest van de noodzakelijke massa bestaat uit donkere materie.

Tot overmaat van ramp komt hier bij dat het heelal versneld lijkt uit te dijen, terwijl die uitdijing onder invloed van zwaartekracht steeds minder snel zou moeten gaan. Dit zou betekenen dat er een nieuw soort energie zou moeten bestaan die de zwaartekracht kan overwinnen: donkere energie (dark energy). Deze donkere energie zou een enorm vermogen moeten hebben, zo groot dat het 74% zou moeten uitmaken van alles dat in ons heelal aanwezig is. Het gevolg is dat volgens de huidige natuurkundige modellen alle sterren, nevels en energie die we kunnen waarnemen slechts 4% van het totaal lijken uit te maken! De rest bestaat uit donkere materie (22%) en vooral donkere energie (74%).

Het idee dat 96% van ons heelal (en dus ook van onze aarde) bestaat uit materie en energie waar we niets over weten en die we niet kunnen waarnemen is hoofdpijnverwekkend. En onwaarschijnlijk. Als Co met een onderzoek aan komt zetten waarvan slechts 4% met bronnen onderbouwd wordt en de rest uit onbewijsbare theorie bestaat dan zou er puree van gemaakt worden. Terecht. Gelukkig zijn het 'slechts' modellen: het kan zijn dat ze niet kloppen. Zo is het idee van het versneld uitdijende heelal vooral gebaseerd op waarneming van één soort sterren (supernova's) die geacht worden altijd en overal even helder te schijnen. Mochten er fluctuaties in die helderheid zijn, dan valt de belangrijkste steunpilaar onder het versneld uitdijende heelal weg en vervalt de noodzaak om 74% van ons heelal met donkere energie te vullen.

Eigenlijk geldt dat ook voor donkere materie. Wat de fysici hopen te vinden in hun detectievaten zijn WIMPs, deeltjes die alleen reageren op zwaartekracht en zo traag zijn dat ze nauwelijks energiesporen achterlaten. Maar uiteindelijk gaat het niet om deze wimp, maar om de vraag die er achter ligt: hoe is het verschil tussen de zichtbare massa in het heelal en de gemeten zwaartekracht te verklaren?Zwaartekracht is de meest invloedrijke, maar tegelijk minst begrepen kracht in ons universum. Het is de enige van de vier fundamentele natuurkrachten die niet gekoppeld kan worden aan een elementair deeltje en het wordt daarom buiten het standaardmodel gehouden, het kader waarbinnen deeltjesfysici onderzoek doen. Kort samengevat: WE WETEN NIET WAT ZWAARTEKRACHT IS. En we weten al helemaal niet hoe het precies werkt.

Misschien was dat wel het meest teleurstellende aan de verder boeiende lezing die Marike en Co meemaakte bij de Oxfordse natuurkundigen: de totale focus op het zoeken van een theoretisch deeltje dat alleen kan bestaan als je vanuit een bepaalde theorie kijkt. Waar zijn de alternatieven? Niemand bij de bijeenkomst bracht de hamvraag op tafel: wat is zwaartekracht eigenlijk? Zou het kunnen zijn dat we die verkeerd interpreteren? Een nieuwe kijk op zwaartekracht zou er wel eens toe kunnen leiden dat het met donkere materie net zo afloopt als met vele andere wetenschappelijke theorieën waar in het verleden veel geld en denkracht in is gestoken, zoals flogiston en de zoektocht naar het onbekende Zuidland (het enorme continent met de naam Terra Australis Incognita aan de onderkant van deze laat 16e eeuwse wereldkaart).

De ontdekkingsreizigers in de 17e en 18e eeuw maakten met hun reizen de potentiële ruimte voor het Zuidland steeds kleiner tot er uiteindelijk onvoldoende land overbleef om de beoogde theoretische rol te spelen als tegenwicht tegen de noordelijke continenten. Dat lijkt sterk op wat er nu gebeurt in het onderzoek naar de WIMP. Er is een potentieel gebied waarin de WIMP zich zou kunnen bevinden, maar met elke detectieproef van de deeltjesfysici wordt daar weer een stukje van afgeknabbeld. Een voorspelling van Co: uiteindelijk zullen de fysici wel iets vinden, maar het zal niet het ongrijpbare donkere materiedeeltje zijn. Goede kans dat tegen die tijd 96% van ons heelal een hersenspinsel blijkt te zijn geweest.

Unseen academic wisdom (41)

“Geography is just physics slowed down, with a couple of trees stuck in it.”

KacoEarth

Co houdt van kaartlezen en hij is er goed in (al zegt hij het zelf). De kaart van de wereld zit redelijk stevig in zijn hoofd en hij kan vrij makkelijk de kaart naar het landschap vertalen en omgekeerd. Zoals al eerder op deze blog gezegd, kan Co dan ook erg genieten van het uitzicht dat een redelijk wolkenvrije vliegtocht biedt. Zeker boven Nederland, want weinig landen zijn vanuit de lucht zó karakteristiek als juist ons eigen land. Zoals vandaag, toen Co's vliegtuig richting Albion met een grote boog over het groene hart vloog, boven een kristalhelder winterlandschap. Op zulke heldere dagen kom je ogen te kort boven Nederland: zoals hierboven de karakteristieke vorm van Schiphol met op de voorgrond de dichtgevroren Westeinderplassen met de dorpen Alsmeer en Rijsenhout en op de achtergrond het grote stedelijke gebied van Amsterdam (de donkere vlek is het Amsterdamse Bos). Aan het verkavelingspatroon is hier al te zien dat dit een redelijk moderne polder moet zijn met nieuwbouwwijken er in. Dat klopt uiteraard: het is de 19e eeuwse Haarlemmermeerpolder met de groeikernen Nieuw-Vennep en Hoofddorp. Op de voorgrond bij Nieuw-Vennep is nog net de aftakking van de nieuwe hogesnelheidsspoorlijn naar Rotterdam zichtbaar en helemaal rechtsonder de zo vaak dichtgeslibde slagader van het Randstedelijk autoverkeer, de snelweg A4.En vlakbij de kust de stedelijke agglomeratie rond Haarlem (midden), met links de Amsterdamse Waterleidingduinen aan de kust, bovenaan IJmuiden en de Hoogovens en onderaan de maagdelijk witte bollenstreek met Hillegom. Het water dat ongeveer midden door de foto loopt is de Ringvaart van de Haarlemmermeer, die ongeveer halverwege verbinding heeft met het Spaarne die door Haarlem stroomt. Wat je op de kaart niet ziet, maar op een heldere dag wel vanuit het vliegtuig, is de enorme drukte op de Noordzee. Alle stipjes hierboven zijn grote vrachtschepen. Het wemelt ervan. Wat ook opvalt zijn de enorme windmolenparken in zee (die met het blote oog wel, maar met de camera helaas niet zichtbaar zijn) en diverse booreilanden. Co wist niet eens dat die zo zuidelijk voorkwamen in de Noordzee.Co verheugde zich al op de Engelse kust, maar dat viel tegen. Een dicht wolkendek ontnam het zicht. Alleen pal aan de kust bij Mersea Island (ten zuiden van Colchester) brak het wolkendek even. Daar oogde Engeland nog veelbelovend wit.Een belofte die helaas niet lang stand hield: bij het volgende gat in de bewolking (boven Londen) was het landschap grauw met wat vuil-witte vlekken.

Eenmaal op de grond werd Co's vrees bevestigd: de vrieskou had in Engeland niet doorgezet. Terwijl Nederland zicht zit te verheugen op een mogelijke Elfstedentocht, is het aan deze zijde van de zee miezerig, grijs en waterkoud.

Zodat de gedroomde wit-feeërieke aanblik van Oxford helaas letterlijk in het water viel...

Unseen academic wisdom (42)

“Build a man a fire, and he'll be warm for a day. Set a man on fire, and he'll be warm for the rest of his life.”

Unseen academic wisdom (43)

“It didn't look like the kind of snow that whispers down gently in the pit of the night and in the morning turns the landscape into a glittering wonderland of uncommon and ethereal beauty. It looked like the kind of snow that intends to make the world as bloody cold as possible.”

Dankzij zware sneeuwval in Groot-Brittannië hebben Ka en Co er van British Airways nog een nachtje bijgekregen. Erg hè... :-))))

Oxford in de sneeuw

Het heeft dit weekeind gesneeuwd in Oxford. Dat moet in de fraaie oude binnenstad een mooi gezicht zijn geweest. Op de Oxfordse uithoek van Facebook circuleert deze foto van de city of dreaming spires. Maar of het werkelijk zo mooi was als deze foto suggereert? Co kan er pas wat over zeggen na zijn terugkeer in Oxford en dat duurt gelukkig nog een nachtje. Dankzij de Engelse krampreactie op sneeuw zijn vandaag alle vluchten naar London Heathrow uitgevallen. Wie denkt dat ze in ons land niet overweg kunnen met sneeuwval moet maar eens voor de grap een wintertje in Engeland meemaken...

Unseen academic wisdom (44)

“Cats will amusingly tolerate humans only until someone comes up with a tin opener that can be operated with a paw.”